Nauka na odległość
Na naukę nigdy nie jest za późno – to przesłanie, które towarzyszyło powstaniu i rozwojowi edukacji na odległość. Wychodzi ono naprzeciw narastającemu tempu rozwoju różnych dziedzin życia społecznego i gospodarczego.
Definicja nauczania na odległość zaproponowana przez Mirosława J. Kubiaka brzmi:
„Nauczanie na odległość jest to metoda prowadzenia procesu dydaktycznego w warunkach, gdy nauczyciele i uczniowie (studenci) są od siebie oddaleni (czasami znacznie) i nie znajdują się w tym samym miejscu, stosując do przekazywania informacji – oprócz tradycyjnych sposobów komunikowania się – również współczesne, bardzo nowoczesne technologie telekomunikacyjne, przesyłając: głos, obraz wideo, komputerowe dane oraz materiały drukowane. Współczesne technologie umożliwiają również bezpośredni kontakt w czasie rzeczywistym pomiędzy nauczycielem a uczniem za pomocą audio- i wideokonferencji, niezależnie od odległości jaka ich dzieli.”
Edukacja na odległość to proces zaprogramowany, wykorzystujący oprócz podręczników i innych materiałów drukowanych najnowsze osiągnięcia techniki, takie jak łączność telefoniczna i telefaksowa, telewizja satelitarna, techniki wideokonferencji i wideotelefonów. Edukacja polega na łączeniu emisji antenowej z udostępnianiem uczestnikom materiałów informacyjnych – kaset wideo, dyskietek komputerowych, płyt CD oraz wszelkich zasobów Internetu, nie odrzucając jednak słowa drukowanego. Celem uporządkowania i oceny jakości przyswajanej wiedzy ważną rolę odgrywają okresowe konsultacje z nauczycielem lub opiekunem danych studiów. Cel kształcenia na odległość dostosowany jest do warunków życia, stanowiąc uzupełnienie wykształcenia lub uzupełnienie i podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
Rozwój nauki na odległość przedstawia się następująco:
- uczenie korespondencyjne
znane od ponad stu lat, pierwotnie materiały przesyłano studentom w formie drukowanej obecnie funkcjonuje uzupełnione o kasety audio, wideo, płyty CD i DVD. Za prekursorów tej formy kształcenia uważa się Jamesa Stewarda i Isaaca Pitmana. W 1883 roku powstał w Nowym Jorku uniwersytet nauki korespondencyjnej, a w 1890 roku – Międzynarodowa Szkoła Korespondencyjna;
- radiowe programy edukacyjne
powstały na Uniwersytecie Stanu Iowa w 1925 roku w czasach upowszechniania się radia;
- telewizja edukacyjna
powstała z inicjatywy Uniwersytetu Stanu Iowa w 1940 roku;
- komputerowe programy edukacyjne
były wynikiem współpracy Uniwersytetu Stanford z firmą IBM;
- wideokonferencje
- kształcenie przez Internet
rozpoczęło się w latach dziewięćdziesiątych XX wieku w związku z upowszechnieniem się Internetu, przynosząc obu stronom największe możliwości i efekty procesu kształcenia.
Obecne metody nauki na odległość mają charakter synchroniczny w odróżnieniu od wcześniejszych, asynchronicznych. Obie strony procesu nauczania z jednej i uczenia się z drugiej strony kontaktują się w czasie rzeczywistym (wideokonferencje i telekonferencje).
Największą instytucją kształcenia na odległość jest obecnie Open University w Wielkiej Brytanii (ponad 100 tysięcy studentów kształcących się w 200 kierunkach). Reprezentuje on poziom nauczania taki jak na studiach dziennych z częstym sprawdzaniem wiedzy studentów. Jest utrzymywany przez państwo i posiada filie w różnych częściach świata.
W Niemczech instytucją kształcącą na odległość jest „Telekolleg”, gdzie nauka trwa dwa lata i jest drogą do studiów zawodowych. Duże znaczenie w tej formie kształcenia ma telewizja, a zajęcia konsultacyjne odbywają się co dwa tygodnie.
We Francji istnieje wiele instytucji tego typu (około 150). Najważniejszą jest Centrum Kształcenia na Odległość (CNED). „La Cinquieme” (Piątka) to francuska telewizja edukacyjna będąca dopełnieniem programów tradycyjnych uniwersytetów. Jest to program o charakterze edukacyjnym, przekazującym informacje trudno uzyskiwalne z innych źródeł, problemy młodzieży, tematy z konkretnych dziedzin wiedzy, pełni tez funkcje usługowe (np. porady prawne).
W krajach o dużej powierzchni, takich jak USA czy Australia, popularne są wideokonferencje, w czasie których następuje wymiana doświadczeń edukacyjnych między uczącymi się w najbardziej odległych zakątkach kraju.
Edukacja na odległość zajmuje się dokształcaniem nauczycieli i innych grup zawodowych, wspomaga szkolny i pozaszkolny proces dydaktyczny, podnosi poziom wykształcenia osób niepełnosprawnych oraz mających utrudniony dostęp do stacjonarnych ośrodków nauczania, ułatwia zdobycie wyższego wykształcenia oraz kontynuowanie studiów podyplomowych. Ważną cechą takiego kształcenia jest brak ograniczeń ze względu na wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania i warunki rodzinne. Należy także zwrócić uwagę na tempo nauczania, które nierzadko dostosowane jest indywidualnie do uczącego się, bogactwo i skuteczność środków dydaktycznych. Nauka na odległość wyrabia dyscyplinę, uczy samodzielności i nabywania zdolności organizacyjnych.
Wady takiego sposobu kształcenia, na które też należy zwrócić uwagę, to ograniczenia więzi społecznych, często spadek wytrwałości i motywacji, zła organizacja czasu i nienadążanie z przyswajaniem materiału, czasochłonność i kosztowność skomplikowanych środków dydaktycznych, złożona organizacja szkolenia oraz brak możliwości studiowania wszystkich dziedzin (np. nauk medycznych).
Instytucje zajmujące się kształceniem na odległość biorą dużą odpowiedzialność za jakość materiałów, dystrybucję, warunki komunikacji między nauczycielem a uczniem, ocenę pracy, właściwy dobór kadry pedagogicznej. Edukacja na odległość wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym, a masowe kształcenie osób dorosłych w krajach rozwiniętych i kształcenie multimedialne zacznie odgrywać szczególną rolę w dziedzinie oświaty.
Źródło:
www.profesornet.pl